W sporze o zwrot nienależnego świadczenia
Powodowy Zakład Naprawczy Mechanizacji Rolnictwa wnosił o zasądzenie od pozwanego Przedsiębiorstwa Handlu Sprzętem Rolniczym kwoty zł 148.163 tytułem zwrotu bezzasadnie uiszczonej zapłaty na podstawie faktury A za rzekomo dostarczone w 1974 r. pierścienie tłokowe do silników o symbolu PGJ twierdząc, że pierścieni tych nie otrzymał.
Wezwane do udziału w sprawie w charakterze współuczestnika Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego (PHZ), które było dostawcą takich pierścieni z importu w tranzycie dla powodowego Zakładu, wyjaśniło, że dostawa pierścieni miała miejsce w 1973 r., a nie w 1974 r., jak twierdzi pozwane Przedsiębiorstwo.
Powodowy Zakład przyznał, że w 1973 r. otrzymał 2 partie pierścieni, za które należność uiścił na podstawie faktury B i faktury C, przy czym pierścienie w partii zawierającej 750 sztuk zostały określone jako zestawy Z.
Okręgowa Komisja Arbitrażowa oddaliła żądanie wniosku.
Główna Komisja Arbitrażowa, rozpoznając spór na skutek odwołania powodowego Zakładu, zatwierdziła zaskarżone orzeczenie stwierdzając, że Zakład ten nie udowodnił, iż zapłacona przez niego w 1973 r. kwota 108.000 zł według faktury B stanowiła należność za 750 sztuk pierścieni PGJ, wymienionych w fakturze A.
Od orzeczenia Głównej Komisji Arbitrażowej rewizję nadzwyczajną wniósł Prezes Państwowego Arbitrażu Gospodarczego, zarzucając naruszenie § 46 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 listopada 1975 r. w sprawie postępowania arbitrażowego (Dz. U. 1975 r. Nr 39 poz. 209) przez nie wyjaśnienie wszystkich okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sporu, a w szczególności czy powodowy Zakład otrzymał jedną, czy też dwie przesyłki pierścieni.
Zespół rewizyjny Głównej Komisji Arbitrażowej, uznając zarzuty rewizji nadzwyczajnej za zasadne, uchylił zaskarżone orzeczenie i przekazał sprawą Głównej Komisji Arbitrażowej do ponownego rozpoznania.
W świetle wyjaśnień współuczestniczącego w sporze PHZ, organizatora dostawy pierścieni tłokowych z importu dla powodowego Zakładu. Zakład ten otrzymał w 1973 r. dwie przesyłki pierścieni: 288 szt. i 750 szt. Pozwane Przedsiębiorstwo zafakturowało należność za 750 szt. pierścieni fakturą B, oznaczając je jako zestaw Z. Powodowy Zakład domaga się zwrotu zapłaty za partię pierścieni 750 szt., oznaczonych symbolem PGJ, uiszczonej zgodnie z fakturą A.
Według art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu, iż pozwane Przedsiębiorstwo dostarczyło powodowemu Zakładowi dwie partie pierścieni, oznaczonych różnymi symbolami, spoczywa na pozwanym Przedsiębiorstwie, ponieważ ono wywodzi z tego faktu skutki prawne, domagając się zapłaty za te dostawy. Główna Komisja Arbitrażowa, obciążając powodowy Zakład obowiązkiem przeprowadzenia dowodu, że zapłata na podstawie faktury B za 750 szt. pierścieni, oznaczonych jako zestaw Z, stanowiła zapłatę za 750 szt. pierścieni o symbolu PGJ, naruszyła wskazany wyżej przepis art. 6 kc, a wydając w tym stanie orzeczenie, naruszyła powołany w rewizji nadzwyczajnej przepis § 46 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie postępowania arbitrażowego.
Przy ponownym rozpoznaniu sporu Główna Komisja Arbitrażowa powinna wyjaśnić, czy pozwane Przedsiębiorstwo dostarczyło dwie przesyłki pierścieni po 750 szt., czy też, mimo różnych oznaczeń, była to - jak wyjaśnia współuczestniczące w sporze PHZ - jedna przesyłka pierścieni.